حل مشکلات و چالشهای تولید (کتاب الکترونیکی)
مشکلات تولید، روشهای تشخیص، علتیابی، ارائه راه حل
با افزایش عمر مخازن و ورود به نیمه دوم عمر آنها، استفاده از روشهای مناسب بهبود تولید برای هر چاه به صورت اختصاصی امری ضروری در فرآیند افزایش و نگهداشت تولید است. روشهای بهبود تولید در سه بخش چاه محور، مخزن محور و تأسیسات محور طبقهبندی میشوند. تمرکز تیم مهندسی بهرهبرداری، روشهای چاه محور است که البته این تیم میتواند در تعامل با سایر واحدها از جمله تیم مطالعات مخزن و مهندسی فرآورش عمل کرده و دیدگاه یکپارچه به موضوع پیدا کند. علاوه بر این، مخازن نفتی پاسخی پویا به تولید و تزریق نشان میدهند. این بدان معناست که پاسخ آنها باید به طور دورهای مدل، ارزیابی و بروز شود. در صورت لزوم، روشهای جایگزین برای تولید یا تخلیه مخزن باید ارزیابی و احتمالاً اجرا شوند.
اهم مشکلات و چالشهای میادین ایران
مشکلاتی که منجر به کاهش تولید میشوند را میتوان در ۱۳ دسته کلی زیر تقسیمبندی نمود:
- تولید آب اضافی
- تولید گاز اضافی
- افت فشار سر چاهی
- افت فشار تحتانی
- تولید آسفالتین
- سیمان کاری نامناسب
- تولید ماسه
- هرزروی گل حفاری
- افت فشار مخزن
- تراوایی کم مخزن
- فشار برگشتی بیش از حد بر روی سازند
- آسیب سازند
- انسداد لوله مغزی، ستون چاه و مشبکها
یکی از اصلیترین مشکلات چاههای ایران، بحث گازی شدن آنها و به اصطلاح High GOR شدن است. در صورتی که مقدار گاز تولیدی همراه نفت (GOR) از حد مجاز افزایش یابد، چاه مورد نظر باید تعمیر شده و اصرار بیشتر در جهت تولید از این چاه منجر به هدر رفتن انرژی مخزن میشود و بهترین تصمیم بستن چاه و اقدام جهت تعمیر میباشد.
دلایل تولید گاز اضافی
- نشتی لوله جداری، لوله مغزی و پکر: پوسیدگی به دلیل خورنده یا اسیدی بودن جریان چاه در کنار وجود سیال پر فشار پشت سیمان و لوله جداری منجر به سوراخ شدن و نشتی لوله میشود.
- کاناله شدن گاز پشت لوله جداری: به دلیل کیفیت پایین سیمان کاری، سیمان در برخی نقاط به دیواره چاه نمیچسبد و سیال از همین فاصله ایجاد شده برای عبور و ورود به درون ستون چاه استفاده میکند. استفاده از نمودارهای دما یا نویز برای تشخیص جریان پشت لوله جداری. استفاده از نمودار بندش سیمان (CBL) برای بررسی کیفیت سیمان.
- مشبککاری یا اسیدکاری نزدیک به سطح تماس گاز-نفت: عدم قطعیت در تعیین سطح تماس، اشتباه محاسباتی یا عملیاتی در طراحی مشبککاری یا اسیدکاری. مسدودسازی بازه مشبککاری شده با سیمان و جابجایی بازه به عمق مطلوب. استفاده از Scab liner.
- لایه با تراوایی بالا: وجود شیل از ایجاد cross-flow بین لایه تراوا و لایه کمتراوا جلوگیری میکند. البته میزان گستره شیل نیز عامل مهمی در این مورد است.
- ایجاد اتصال کوتاه بین چاههای تزریقی گاز و چاههای تولیدی: حرکت سریع گاز توسط شکافها. این پدیده را میتوان توسط تست فشار گذرا یا ردیاب بین چاهی (Inter well tracer) تشخیص داد.
- ایجاد ارتباط میان کلاهک یا زون گازی و بازه تولیدی: این پدیده در اثر وجود شکاف طبیعی یا القایی اتفاق میافتد.
- مخروطی شدن
- افت فشار مخزن به زیر نقطه حباب: برای پیشگیری از بروز چنین مشکلی باید دبی تولیدی چاه را کاهش داد (تراوایی بسیار کم در اطراف چاه منجر به افت فشار زیادی میشود. این افت فشار هم منجر به پدیده مخروطشدگی میشود و هم در نزدیکی چاه فشار به زیر نقطه حباب میرسد و گاز آزاد میشود).
- انگشتی شدن: تحرکپذیری بالاتر گاز نسبت به نفت منجر به پدیده انگشتی شدن و میانشکن شدن گاز تزریقی به درون چاه تولیدی میشود.
روشهای تشخیص مشکل تولید گاز
- بررسی رفتار کیفی نمودارهای دما: در هنگام ورود گاز به دهانه چاه، گاز منبسط شده و دمای آن کاهش مییابد (اثر ژول-تامسون)؛ وجود آنومالی در نمودار دما.
- ابزار تشخیص پسماند گاز (GHOST): Gas Holdup Optical Sensor Tool
- نمودارهای جذب پالس نوترون (PNL): ارزیابی سیال پشت لوله جداری و به ویژه اندازهگیری درجه اشباع آب
راهحلهای مقابله با مشکل تولید گاز
- مسدودسازی موقت بوسیله نصب لاینر: قطر چاه را کاهش داده و محدودیتهای عملیاتی برای راندن ابزار به درون چاه ایجاد میکند.
- مسدودسازی دائم بوسیله تزریق سیمان یا ژل سخت شونده
- تزریق سیالات جریانبند (Shut-off fluids) مانند آب، نفت خام سنگین، سرفکتنتها، فوم، ژل پلیمرهای سختشونده
- بستن مشبکهای بالایی و تغییر محل مشبکها
- کاهش دبی تولید چاه
- افزایش قابلیت تولید با کاهش ضریب پوسته در بازه تولیدی نفت (مثلاً اسیدکاری)
- جداسازی لایههای تولید گاز و نفت به صورت تکمیل چندگانه
- ترک چاه
اگر علاقمند با بررسی و یادگیری حل مشکلات چاههای ایران هستید، در فایل PDF زیر تمام این موارد را مشابه متن بالا توضیح دادهام و یک دید خیلی خوبی کسب میکنید.
قیمت فایل PDF حل مشکلات و چالشهای تولید: ۹۸ هزار تومان
تعداد صفحات: ۳۴
تهیه شده توسط صادق سلمانی
این فایل خلاصه کتاب “افزایش تولید چاه محور” است که سعی کردهام نظم خوبی به محتوای کتاب بدهم و آن را برای شاغلان در صنعت نفت کاربردی کنم.
پیشنهاد آموزشی ویژه: آموزش جامع مهندسی بهرهبرداری با رویکرد صنعتی (۳۱ ساعت ویدئو + جزوه رنگی فوقالعاده با کیفیت)
دیدگاهتان را بنویسید