به چه حوزه‌ای از مهندسی نفت علاقه و نیاز بیشتری دارید؟ + چند سرنخ بسیار کلیدی

مدتی هست که در این وبسایت مشغول تولید محتوای آموزشی در رشته مهندسی نفت هستم. البته آقای سروش جسری هم با من همکاری بسیار خوبی دارند. همانطور که در زیر عنوان سایت مشاهده می‌کنید، علاقه‌های اصلی من چاه‌آزمایی، یادگیری ماشین با پایتون و بهینه‌سازی و مهندسی تولید هست، ولی در تاریخ ۲۵ خرداد ۹۸ تصمیم گرفتم یک نظرسنجی در کانال تگرام پرومایزر با عنوان “به چه حوزه‌ای علاقه و نیاز بیشتری دارید؟” برگزار کنم تا خط مشی سایت را دقیق‌تر اعلام کنم. ۱۷۷ نفر از دوستان شرکت کردند و نتایج به صورت زیر شد:

۱- شبیه‌سازی مخزن و خواص سیال (۲۵ درصد آرا – ۴۴ رأی) 

۲- هوش مصنوعی (۲۴ درصد آرا – ۴۲ رأی)

۳- ول لاگ (۱۹ درصد آرا – ۳۴ رأی)

۴- ولتست (۱۸ درصد آرا – ۳۲ رأی)

۵- فرازآوری مصنوعی (۸ درصد آرا – ۱۵ رأی)

۶- اسیدکاری (۶ درصد آرا – ۱۰ رأی)

دو مورد اول که تعداد رأی‌های تقریبا مشابهی داشتند را با رنگ قرمز، دو مورد دوم را با رنگ آبی و دو مورد آخر را با رنگ سبز مشخص کردم. بدین ترتیب، اولویت‌های سایت را به ۳ دسته تقسیم‌بندی می‌کنم.

در زمینه شبیه‌سازی مخزن و سیال خودم هم تجربه دارم و پروژه ارشدم کار با نرم‌افزارهای اکلیپس و PVTi بوده است. به زودی یکی از دوستانم آموزش ویدئویی نرم‌افزارهای PVTi و WinProp را در اختیارم می‌گذارد و من هم بلافاصله در سایت قرار خواهم داد. بیش از ۲۰ ساعت آموزش ویدئویی نرم‌افزار اکلیپس (با تدریس مهندس ابراهیم شریفی) نیز بر روی کانال تلگرام پرومایزر قرار دارد. از این به بعد وقت بیشتری برای محتوای کاربردی در این زمینه اختصاص خواهم داد و در صورت نیاز از دوستانم کمک خواهم گرفت. 

در زمینه هوش مصنوعی و یادگیری ماشین نیز حدود ۱ سال کار کرده‌ام و ۲ مقاله نوشته‌ام. آخرین مقاله‌ای که نوشته‌ایم و در حال ارسال هستیم با همکاری دو نفر از دوستانم که یکی از آن‌ها دانشجوی دکترای دانشگاه استنفورد آمریکا و دیگری دانشجوی ارشد دانشگاه صنعت نفت است، آماده شده است. کافی است جستجوی اندکی در گوگل و ژورنال‌های معتبر نفتی انجام دهید تا پی به اهمیت روزافزون مباحث یادگیری ماشین و دیتاساینس ببرید. جمله معروفی هست که می‌گوید: “Data is the new oil“. پیش زمینه ورود به مباث هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، یادگیری زبان برنامه‌نویسی پایتون هست که من از طریق اینترنت و فرادرس یاد گرفته‌ام. بنابراین برای آموزش این مبحث مهم در مهندسی نفت، ابتدا باید پایتون را مسلط شوید و سپس به مباحث یادگیری ماشین و دیتاساینس ورود کنید. تجربیات بسیار خوبی هم در این دو زمینه دارم و انشالا هرچه سریعتر استارت خواهیم زد. تعدادی پست در این مورد در سایت نوشته‌ام که از طریق این لینک می‌توانید آن‌ها را مطالعه کنید.

تا این لحطه در زمینه ول لاگ فقط ویدئوهای آموزشی درس چاه پیمایی توسط آقای جسری ضبط شده است. سعی می‌کنم که هرچه سریعتر آموزش یک نرم‌افزار مرتبط با این مبحث و همچنین آموزش مفاهیم کاربردی لاگ نیز در سایت شروع شود. البته لاگ‌های cased hole مثل CBL و VDL نیز در این دسته قرار می‌گیرند و لاگ‌های بسیار حیاتی و واجبی هستند. لاگ plt نیز به همین صورت. بنابراین برای همین این موارد برنامه داریم و آقای سروش جسری در حال ضبط ویدئوهای نرم‌افزار امراد هستند. 

خدا را شکر در زمینه ولتست همه چیز سایت کامل است. آموزش ویدئویی درس چاه‌آزمایی، آموزش ویدئویی نرم‌افزار سفیر و کتاب چاه‌آزمایی کاربردی بر روی سایت قرار دارد که همین الآن این پکیج را با تخفیف خوبی می‌توانید از طریق این لینک تهیه کنید. در سایت شخصی خودم نیز مطالب بسیار زیادی در مورد چاه‌آزمایی نوشته‌ام و در همین وبسایت هم به تولید محتوا ادامه خواهم داد. از تاریخ ۷ تیرماه ۹۸ نیز برنامه ویژه چاه‌آزمایی کنکور ارشد و دکترای نفت ۹۹ را استارت خواهیم زد که برنامه بسیار منحصر به فردی خواهد بود و شخصاً با تمام دوستان همراه خواهم بود.

در زمینه فرازآوری مصنوعی که نیز تا به حال چند پست در سایت منتشر شده است (این لینک). برای من جالب بود با توجه به اهمیت بسیاااار زیاد مبحث روش‌های فرازآوری مصنوعی در ایران (پمپ و فرازآوری با گاز)، چرا دوستان علاقه یا تمایل زیادی به یادگیری این مبحث روز دنیا ندارند؟! در جلساتی که با نفرات باسواد شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب داشتم، چندین نفر از آن‌ها تأکید بسیار زیادی بر استفاده از روش‌های چاه محور جهت بهبود تولید چاه‌های ایران داشتند. این روش‌ها ارزان‌تر و زودبازده‌تر از روش‌های ازدیاد برداشت (EOR) هستند. نرم‌افزار اصلی روش‌های فرازآوری مصنوعی پایپ سیم و پراسپر هستند که آموزش ویدئویی نرم‌افزار پایپ سیم بر روی سایت قرار دارد و به زودی آموزش پراسپر هم بر روی سایت قرار خواهد گرفت. یک پایان‌نامه بسیار کاربردی در مورد استفاده از روش فرازآوری با گاز با نرم‌افزار پراسپر هم در اختیار دارم که به زودی شروع به آموزش آن خواهیم کرد. یک منبع بسیار کاربردی و جدید هم در مورد مهندسی بهره‌برداری پیدا کرده‌ام که به معرفی آن نیز خواهم پرداخت.

و اما در آخر به دلیل اینکه مبحث اسیدکاری رأی بسیار کمی آورده و البته خودم هم تخصصی ندارم، فعلا جزو اولویت‌های سایت نخواهد بود تا انشالا فرد شایسته‌ای برای پیشبرد آموزش‌های این مبحث یافت شود.

در آخر دوست دارم چند نکته بسیار کلیدی خدمت شما عرض کنم:

۱- مدتی هست که در ایران مباحث ازدیاد برداشت بسیار داغ شده و نفرات زیادی در آزمایشگاه‌ها در حال کار بر روی این مبحث روز دنیا هستند. ولی این برنامه بلند مدت هست و حداقل تا ۱۰ سال دیگر ایران وارد مرحله ازدیاد برداشت نخواهد شد. همواره مباحث چاه محور مثل فرازآوری مصنوعی، شکاف مصنوعی و اسیدکاری اهمیت بسیار زیادی دارند و البته که پول در این مباحث است. بهتر است برای متخصص شدن در این زمینه ها، تجربه فیلد هم داشته باشید.

۲- این روزها اگر قصد انجام کار مفید و پژوهشی برای کشور دارید، یک گزینه بسیار خوب می‌تواند این باشد که منوال نرم‌افزارهای تجاری دنیا را دقیق بررسی کنید، خود نرم‌افزار را مسلط شوید و بعد یک تیم تشکیل دهید و به توسعه نرم‌افزار بپردازید. آینده بسیار خوبی دارد. 

۳- مباحث هوش مصنوعی و یادگیری ماشین بسیار زیاد در دنیا محبوب شده است و شرکت‌های غول نفتی در حال استفاده از آن در جهت افزایش تولید و بهینه‌سازی عملیات خود هستند. پیشنهاد من این است که اگر علاقمند هستید، این مباحث را هم استارت بزنید. در این راه، بهترین دوست شما گوگل خواهد بود!

۴- بعضی از دوستان می‌گویند من نمی‌دانم که به چه مبحثی علاقه دارم. جواب من این است: شما مشخص کنید که به چه مبحثی علاقه ندارید؟ در این صورت خیلی راحت می‌توانید علایقتان را پیدا کنید. مثلا یک نفر کار عملیاتی را دوست ندارد، بنابراین مشخص است که او کار آفیس را دوست دارد. پس تقریباً می‌توان گفت بهتر است سمت مباحث حفاری نرود. یا مثلاً یک نفر می‌گوید من به کدنویسی علاقه ندارم، بنابراین واضح است که این دوستمان سمت کارهای توسعه نرم‌افزار نباید برود.